LİMBİK SİSTEM
Beyin sapının yukarı kısmı ile ön beyin arasında yer alan nöron ağından oluşur ve heyecanlanma, saldırma, kaçma gibi davranışlarla ilişkilidir.
Limbik sistemin bir kısmının heyecan yatıştırıcı işlevi bulunurken diğer kısımları korku davranışını ortaya çıkarır.
Limbik sistem canlının yaşayabilmesi ve türünü devam ettirebilmesi için devamlı düzen içerisinde bulunmalıdır.
Limbik sistemin denetimi için beyin korteksine ve prefrontal bölgeye gereksinim vardır.
LİMBİK SİSTEMİN GÖREVLERİ
Bellek oluşumu ve depolanması
Öğrenme
Davranışlar emosyonel cevaplar
Seksüel aktivite
Motivasyon
Hormonel sekresyon
Ağrı ve haz duyusu
LİMBİK SİSTEMİN BİLEŞENLERİ
Talamus
Hipotalamus
Hipokampüs
Amigdala
Singulat Girus
Limbik Yapıda Hasar Oluşursa…
Beslenme bozukluğu
Aşırı cinsel faaliyet
Oral odaklanma
Korku kaybı
Uysallık
Demans – Afazi
Bellek bozuklukları
Yön bulma sorunları
Panik atak
Epilepsi
Anksiyete bozuklukları
görülebilir.
TALAMUS
Duyu organlarından gelen nöronların beyin kabuğu ile ilişkisini sağlamakla görevlidir.
Beynin 4 duyu (koku dışında) sayesinde algıladığı uyaranları süzgeçten geçirmek ve öncelikli olanları sıralayarak diğer uyaranları göz ardı etmemizi sağlamakla görevlidir.
BAŞLICA FONKSİYONLARI;
Uyanıklık ve bilinç durumu
Duyusal ve motor fonksiyonların entegrasyonu
Bellek
Affektif davranışlar
Talamusun belirli bir bölümü görme ile ilgili sinirlerden gelen bilgileri alır ve korteksin görme ile ilgili bölümüne iletir.
Duyu ile ilgili bilgileri korteksin duyma bölgesine iletir.
HİPOTALAMUS
Beynin 1/3000 i kadar olmasına karşın çok önemli davranışlardan sorumludur.
Emosyonel durumların ekspresyonunu düzenlemektedir.Bir başka deyişle; heyecan ve arzuların denetlendiği merkezdir.
BAŞLICA FONKSİYONLARI;
Açlık – tokluk
Susuzluk /sıvı dengesi
Savaş -kaç tepkisi
Öfke – korku
Biyolojik ritimlerin düzenlenmesi
Endokrin sisteminin eş güdümü
Yağ metabolizması
Seksüel davranışlar ve üreme
1932 de Stephan Ranson anestezi altındaki hayvanlara sterotaksik yöntemle hipotalamusa elektrod yerleştirmiş ve elektrodların uyarılmasıyla kalp hızı,kan basıncı ve GIS motilitesinde değişiklikler saptamıştır.
HİPOKAMPÜS
Çağrışımsal öğrenmenin gerçekleşmesini sağlayan kritik beyin yapılarından biridir.
Yeni edinilmiş bilgilerin depolanmasında rolü vardır.
Hipokampüsü etkileyen hapabiyetlerde kısa süreli hafızanın uzun süreli hafızaya dönüştürülemediği gözlenmiştir.
Sol hipokampüsün harabiyetinde daha çok sözel. Sağ hipokampüsün harabiyetinde ise daha çok görsel hafıza etkilenir.
HİPOKAMPÜS KISACA;
ÖĞRENMENİN (BELLEĞİN) BAŞLAMA NOKTASI
YA DA
BELLEĞİN KONTROLÜDÜR
AMİGDALA
Limbik sistemin özellikle emosyonel deneyimle ilgili parçasıdır.
Doğumsal ve edinsel emosyonel yanıtların oluşmasında aracılık yapar.(En iyi çalışılmış örneklerden biri klasik şartlandırılmış korkudur.)
Amigdala emosyonun hem otonomik ekspresyonunu hem de kognitif deneyimini düzenler
Otonomik yanıtların doğuşu amigdalanın hipotalamus ve otonomik sistemle yaptığı bağlantıların sonucudur
Bilinçli duygular üzerindeki etkisi ise; singulat girus ve prefrontal kortekse yaptığı projeksiyonlar yolu ile olmaktadır.
Ayrıca amigdala davranışların hızlı yönüyle yani olayları yarı bilinçli düzeyde ayırt etmeyle ilgilidir.Bu özelliğiyle kişinin çevresine hızla uyum göstermesini sağlar
Farklı bölgelerinin uyarılmasıyla uysallık
Çiftleşme hareketi
Kaçma,cezalanma,korku,ödüllenme vb. davranışlar
Ereksiyon,erken doğum, yumurtlama gibi cinsel işlevlerde düzensizlik
Amigdalanın harabiyetinde edinilmiş bilgilere baglı olarak davranışlar ve duygusal durumlar bozulabilir.
SINGULAT GİRÜS
Beynimizde dikkatle ilgili fonksiyonların ve dikkat ve düşüncelerin bir uyarandan diğerine geçişini düzenleyen bölgedir. Dikkat uyaranları zaman ve mekan olarak belirleyip ilgili olanları seçerken ilgisiz olanları göz ardı etmekte, beynimizin kullandığı projektöre benzemektedir
ÖZETLE:
LİMBİK SİSTEM; duyguları hafızada depolama ve geri çağırma işlemini denetlemektedir
TALAMUS; gelen duyusal uyarıların ilgili üst korteks merkezlerine iletilmeden önce toplandığı bir duyusal iletim istasyonudur
HİPOTALAMUS; vücut sıcaklığı,açlık-tokluk gibi birçok metabolik süreci,otonom sinir sisteminin işleyişini düzenleyen bir çekirdektir
HİPOKAMPÜS; uzun dönemli belleğin oluşturulup gereğinde yeniden ortaya çıkarılmasını sağlar.Kayda değer duyusal bilgiyi belirler
AMİGDALA; başta korku olmak üzere duyguların denetiminden sorumludur