Otistik Spektrum Bozukluğu konusunda yapılan araştırma ve çalışmalarda bazı davranışların altı çizilir ve bu davranışların gözlenmesi halinde “formel değerlendirme”nin şart olduğu konusu önemle vurgulanır. ”Bekle-gör”yöntemi ise kesinlikle kullanılmamalıdır.
Aşağıda sayılacak noktaların varlığı ilişki ve konuşma bozukluğuna,özellikle de OSB(otistik spektrum bozukluğu) ye işaret edebilir. Ancak çocuğunuz aşağıdaki noktaların 1 veya 2 tanesini gösteriyorsa bu OSB veya benzer bir durum olduğunu göstermez, bu sadece gelişimdeki bu farklılığın “uzman gözü” ile değerlendirilmesinin gerektiğine işaret eder.
• Gülümsemiyorsa, sıcak mutlu bir ifadesi yoksa(6 ay ve sonrasında)
• Sese ses, gülümsemeye gülümseme ya da diğer yüz ifadelerine yüz ifadesi ile karşılık vermiyorsa(9 ay ve
sonrasında)
• 12.ayda henüz babıldama yoksa
• 12.ayda gösterme, dokunma, işaret etme ya da el sallamayı taklit/tekrar etmiyorsa
• 16.ayda kelime yoksa
• 24.ayda tekrar ve taklit olmadan anlamlı 2 kelimelik cümle kuramıyorsa
• Hangi yaşta/ayda olursa olsun konuşma/babıldama kaybolmuşsa.
Whetherby/Woods ise 2 yaşta görülebilecek ve OSB (Otistik Spektrum Bozukluğu) konusunda “uyarı sinyali”sayılabilecek noktalara dikkat çekiyorlar.
• Objelerle yapılan tekrar hareketleri(ışıkları açıp/kapama, aynı oyuncak ile aynı biçimde oynama gibi…)
• Göz ile takip eksikliği(çocuk zayıf derecede göz kontağına sahiptir ve diğer kişilerin baktığışeylerle ilgilenmez, bakışları takip etmez)
• Adına cevap vermez(adı söylendiğinde/çağırıldığında reaksiyon göstermez).
Önemli not: Yukarıda sayılan belirtiler çocuğunuzda gelişim bozukluğu yada OSB olduğunu göstermez, sadece profesyonel bir yaklaşım ve değerlendirmenin gerekli olduğunu gösterir.
Pedagog Ülker Yaşin